Suzanne Young – Het programma (1e recensie)

Sloane denkt wel twee keer na voordat ze in het openbaar begint te huilen. Sinds zelfdoding is uitgegroeid tot een internationale epidemie, zou een huilbui haar in het Programma kunnen doen belanden, de enige bewezen behandelingsmethode. Ze heeft al een broer verloren, dus Sloane weet zeker dat haar ouders er alles aan zullen doen om haar in leven te houden. Ze weet ook dat iedereen die het Programma heeft gevolgd terugkeert met een schone lei: hun depressies zijn verleden tijd, maar hetzelfde geldt voor hun herinneringen. Omdat ze zowel thuis als op school constant onder toezicht staat, zorgt Sloane dat ze zo min mogelijk opvalt en verbergt ze haar gevoelens zo goed mogelijk. De enige bij wie Sloane zichzelf kan zijn, is James. Hij heeft beloofd om ervoor te zorgen dat ze geen van beiden in het Programma terechtkomen en Sloane weet dat de liefde tussen hen sterk genoeg is om allerlei tegenslagen te weerstaan. Maar ondanks de beloftes die ze elkaar maken, wordt het steeds moeilijker om de waarheid te verbergen. Ze worden alle twee steeds zwakker, depressie ligt op de loer. En het Programma zit hun op de hielen…

Over het verhaal

Er hangt een steriele lucht in de het lokaal: de hardnekkige geur van bleekmiddel vermengd met de witte verf van de pas geschilderde muren. Het zou fijn zijn als de docente het raam openzette voor een beetje frisse lucht. Maar aangezien we hier op de tweede verdieping zijn, zit dat potdicht – gewoon voor het geval iemand de aandrang krijgt om te springen. (blz. 9)

Sloane is 17 jaar. Haar broer was een van de vele jongeren die de afgelopen jaren zelfmoord hebben gepleegd. Daarom hebben de autoriteiten Het Programma bedacht. Alle tieners worden goed in de gaten gehouden of ze geen depressieve gevoelens laten zien. Als iemand daar van verdacht wordt, wordt hij/zij opgehaald en moet tijdelijk naar een inrichting. Mensen die daarna weer terugkomen zijn een deel van hun herinneringen kwijt.

Ik haat het Programma en wat het met ons doet, maar ik weet ook dat ik niet dood wil. Ik wil dat niemand van ons doodgaat. Ondanks alles heeft ons onderwijsdistrict het hoogste percentage overlevenden in het land. Dus op de een of andere bizarre en getikte manier… zal het Programma wel effect hebben. Zelfs als het resultaat een half geleefd leven is. (blz. 30)

Op een dag wordt James, haar beste vriend en vriendje, opgehaald. Hij was al een paar dagen depressief en Sloane deed haar best om dit voor mensen verborgen te houden. Dat lukte niet. Door deze gebeurtenis kan het Sloane ook allemaal niet meer schelen. Als ze op een dag thuiskomt van school staan er twee mannen om haar op te halen.

Opeens besef ik dat hij een taser moet hebben. En dan weet ik dat het voorbij is. Dit leven is voorbij. Ik kijk in mijn moeders ogen en forceer een bittere glimlach. ‘Ik vergeef je dit nooit,’mompel ik. En alleen omdat dit de laatste keer is dat ik echt iets voel, verstevig ik mijn greep op de schaar en snij mijn pols door.
Ik val achterover tegen de muur; de pijn is er sneller dan ik had gedacht. Ik sluit mijn ogen en voel dat mijn bovenarmen stevig worden vastgepakt. Er prikt een naald door mijn huid en binnen een paar tellen word ik overspoeld door een diepe slaap. (blz. 125)

Als Sloane weer bij komt is ze in een van de vestigingen voor het Programma. Ze doet haar uiterste best om geen herinneringen te verliezen, maar ze wordt dagelijks gedwongen om medicijnen te slikken. Als ze dat weigert, krijgt ze een injectie van een verpleegkundige. Na zes weken mag ze weer naar huis.

Dokter Warren tuit haar lippen, legt haar ellebogen op het bureau en leunt naar voren. ‘We willen dat je een volwaardig, gelukkig leven leidt, Sloane,’ zegt ze. ‘We hebben je daartoe de grootst mogelijke kans gegeven door de geinfecteerde herinneringen te verwijderen. Nu is het aan jou. Maar weet wel dat we je opnieuw opnemen als je weer ziek wordt. En dan zul je tot je achttiende moeten blijven.’
Mijn verjaardag is pas over zeven maanden. Dat is een lange tijd om hier opgesloten te zitten, zeker zonder Realm. ‘Ik begrijp het’ zeg ik tegen haar.
‘Mooi.’ Opgelucht gaat ze rechtop zitten. ‘De eerste paar weken krijg je een programmeur toegewezen om je te helpen op school en je te begeleiden als je je huis verlaat. Dat is een voorzorgsmaatregel vanwege je fragiele toestand. Doe het rustig aan, Sloane. Eis niet te veel van jezelf.
‘Ik zal mijn best doen,’ zeg ik, terwijl ik een blik werp op de klok aan de muur in de wetenschap dat mijn ouders er elk moment kunnen zijn. Ik ga weg. Ik ga echt weg. (blz. 252)

Haar ouders zijn heel blij om haar weer te zien. Sloane mag weer naar school, maar er gaat wel een Programmeur mee om op haar te passen. Terugkeerders vinden het namelijk moeilijk om weer in het gewone leven te passen. Ze zijn een deel van hun herinneringen kwijt en voelen zich niet altijd op hun gemak. Op een dag komt ze James tegen. Voor het Programma was hij haar beste vriend en vriendje, maar nu herkennen ze elkaar niet.

‘Ik ken je niet.’
‘En ik jou niet. Maar waarom trok ik het me dan zo aan dat die klootzak rot tegen je deed? Waarom heb ik me sinds die avond zorgen over je gemaakt? Kun jij me dat uitleggen?’ Hij klinkt gefrustreerd en ik realiseer me dat hij net zulke tegenstrijdige gevoelens heeft als ik. Emoties zonder aanwijsbare oorzaak. Gevoelens die niet gekoppeld zijn aan herinneringen en daardoor geen betekenis hebben. Opeens krijg ik de zenuwen, omdat ik denk dat James een een verhoogd risico betekent. (blz. 301)

Zal het Sloane lukken om haar gewone leven weer op te pakken. Komt ze erachter waar die ene herinnering die af en toe naar boven komt, vandaan komt? Zal ze opnieuw vrienden worden met James?

Mening over het boek

Recensie van Ikvindlezenleuk (Mathilde) (ouder dan 18 jaar)
Heb je het boek uitgelezen?
Ja
Wat vind je van het boek?
★★★★☆ – goed
Waarom heb je dit boek uitgekozen om te lezen?
Het boek heeft een mooie voorkant, Ik vond de tekst op de achterkant leuk
Welke steekwoorden passen bij het boek?
fascinerend, romantisch, verrassend
Hoe kom je aan het boek?
gekregen van de uitgeverij om er een recensie over te schrijven
Zitten er plaatjes (illustraties) in het boek?
Nee
Wat vind je leuk aan het boek?
Ik vind het leuk dat het verhaal een soort toekomstverhaal is, waarbij depressief zijn een ziekte is waar mensen voor behandeld moeten worden
Is er iemand uit het boek die je in het echt zou willen ontmoeten? Wat zou je dan samen gaan doen?
Ik zou Sloane willen ontmoeten en wat kletsen
Wil je nog iets anders vertellen over het boek?
Dit is het eerste deel van een trilogie en ik ben erg benieuwd hoe het verhaal verder gaat
Is het boek moeilijk of gemakkelijk te lezen?
Gemiddeld
Zitten er moeilijke woorden in het boek?
Nee
Wil je het boek nog een keer lezen?
Ik wil het boek misschien nog een keer lezen, Ik wil het volgende boek uit deze serie lezen
Aan wie zou je dit boek aanraden?
Aan jongeren vanaf 15 jaar