Michiel Stroink – Of ik gek ben (1e recensie)

Benjamin, een succesvolle jonge kunstenaar, is verbijsterd als hij in een tbs-kliniek belandt. Hij kan niet geloven dat hij schuldig is aan wat hem ten laste wordt gelegd – maar door te veel drank en drugs kan hij zich van de bewuste avond niets meer herinneren. Het leven als tbs’er is absurd en meedogenloos, en hoe hij zich ook probeert af te schermen, de confrontaties in de kliniek laten hem niet onberoerd. Langzamerhand krijgt Benjamin weer grip op zijn eigen werkelijkheid, en geschokt kijkt hij terug op de asociale narcist die hij was in zijn vorige leven. Stap voor stap wordt Benjamin weer mens en verandert hij in een man die schijnbaar met beide benen stevig op de grond staat. Maar dan krijgt hij een brief die zijn wereld wederom op zijn grondvesten laat schudden. Wat is nu eigenlijk de waarheid?

Over het verhaal

Al meer dan drie jaar word ik elke ochtend om 6.29 uur wakker. Uit mezelf. Een minuut voordat mijn vierdehands wekker afgaat. Ik kan het niet helpen. Ik laat me kennelijk niet verrassen door dat ding. Ik besluip hem en niet andersom. Voordat ik deze wekker toegewezen kreeg, heb ik er ook nooit een gehad. In mijn vorige leven had ik wat minder regels en wat minder bewakers van regels. Dat was pas een leven. Nu zit ik in het slechte vervolg en vind ik het zelfs lastig om terug te denken aan dat eerste deel.
Op de klanken van de geestdodende verkwikking van Radio 3 sjok ik naar mijn wasbak. Eerst gooi ik wat water in mijn eigen gezicht en dan voor de zekerheid wat in dat van mijn spiegelbeeld. Sloom zuchtend, als een personage uit een Engelse slapstick, kijk ik mezelf aan. ‘Actie, oude man, er is op de startknop gedrukt,’ zeg ik tegen mezelf. (blz. 11)

Benjamin woont in een TBS-kliniek. Hij vertelt over het saaie, maar geregelde leven dat hij nu leeft. Hij vertelt over zijn medebewoners, zoals Grover. Grover woont al jaren in de TBS-kliniek en hij denkt dat hij de kliniek nooit meer zal verlaten. Hij heeft ook geen zin om weer de maatschappij in te gaan. Elke dag spelen ze een spelletje tafeltennis, dat Grover altijd wint.

Benjamin vertelt in flashbacks over zijn leven voordat hij hier in de TBS-kliniek kwam. Hij heeft tegenwoordig met niemand meer contact. In zijn vorige leven was hij kunstenaar en hij leefde van de verkoop van zijn schilderijen. Hij had een geweldig leven, met veel drank en drugs. Sinds kort heeft hij in de kliniek ook met kunst te maken. De directeur heeft hem gevraagd om een catalogus te maken van de kunstwerken die in de kliniek hangen.

Midden in de nacht schrik ik zwetend wakker. Ik staar naar mijn plafond en kan alleen nog maar denken aan de woorden van Grover.
‘Dat komt nog wel jongen.’
‘Ze zijn het je naar je zin aan het maken.’
‘Wil je dat wel?’
‘Ik heb geen zin om te kijken naar die heksenketel. Omdat ze me toch niet mee laten doen. Het is een zoethoudertje.’
En langzaam dringen de woorden tot me door. Een zoethoudertje. Ze zijn me helemaal niet aan het behandelen. Het is een zoethoudertje. Ik ben namelijk niet te behandelen. Ik boek helemaal geen vooruitgang. Dit is een zoethoudertje. De kunstcatalogus: een zoethoudertje. De mierenboerderij: een zoethoudertje. Boodschappen doen met Joeri de wandelende fruitautomaat: absoluut een zoethoudertje. Ze zijn me aan het institutionaliseren! Ze zijn me langzaam murw aan het slaan.
Ze laten me toch niet meedoen met de echte maatschappij. Ik word een toeschouwer net als Grover, en ik kom hier nooit meer uit. Er is helemaal geen volgend deel. Dit is een tragisch horrorverhaal en helemaal geen pauzefilmpje. Ze zijn me aan het institutionaliseren! Ik doe helemaal niet meer mee aan dit spel. Ik word een toeschouwer. Of ben ik al een toeschouwer?
Buiten regent het en ik wil mijn hoofd uit het raam steken, wat natuurlijk onmogelijk is omdat er tralies voor zitten. Het duurt lang voordat ik weer in slaap val. (blz. 66)

Komt Benjamin ooit nog vrij? En wil hij eigenlijk wel terug naar de maatschappij?

Voorleesfragment

Bij dit boek is een voorleesfragment gemaakt. Klik op het plaatje hieronder om het begin van het boek te horen.
Of klik hier om naar mijn YouTube-kanaal te gaan.

Mening over het boek

Recensie van Ikvindlezenleuk (Mathilde) (ouder dan 18 jaar)
1. Wat vind je van het boek?
★★★★☆
2. Waarom heb je dit boek uitgekozen om te lezen?
Ik heb een recensie-exemplaar gekregen van de uitgeverij
3. Waar gaat het verhaal over?
zie hierboven
4. Wie is de hoofdpersoon?
Benjamin
5. Zou je iemand uit het verhaal willen ontmoeten? Waarom? En wat zou je dan gaan doen?
Nee
6. In welke periode speelt het verhaal zich af?
In het heden
7. Waar speelt het verhaal zich af?
Het verhaal speelt zich voornamelijk in een TBS-kliniek af
8. Waarom moeten anderen dit boek lezen?
Het is een fascinerend verhaal over een jongen die een gevangenisstraf heeft gekregen voor de moord op een vrouw. Zelf weet hij hier niets meer van…
9. Wil je nog iets anders vertellen over het boek?
Het boek is in 2016 verfilmd
10. Wil je meer boeken van deze schrijver lezen?
Ja