Jaap Robben – Birk (1e recensie)

Mikael woont met zijn ouders op een afgelegen eiland tussen Schotland en Noorwegen. Op een dag verdwijnt zijn vader in zee en Mikael verzwijgt wat er is gebeurd. Schuld, troost en verwijten stapelen zich op, tot zijn moeder het onmogelijke van hem verlangt.

Mening over het boek

Recensie van anoniem (15-18 jaar)
Hoe kom je aan het boek?
bibliotheek van middelbare school
Wat vind je van het boek?
★★★☆☆
Waarom heb je dit boek uitgekozen om te lezen?
Ik vond de tekst op de achterkant leuk
Welke steekwoorden passen bij het boek?
spannend, verrassend, zielig
Staan er illustraties in het boek? Wie heeft ze gemaakt? Wat vind je van de illustraties?
geen
Is het boek moeilijk of gemakkelijk te lezen?
Gemiddeld
Waar gaat het verhaal over?
Deel I
De jonge Mikael is negen jaar als als hij op een dag alleen thuiskomt nadat hij met zijn vader is gaan zwemmen in zee. Ze wonen op een klein eilandje ergens in de Noordzee tussen Schotland en Noorwegen.. Zijn vader (geboren in 1963) is verdronken en indirect is Mikael daar schuldig aan, omdat zijn vader een bal voor hem probeerde te redden toen die was afgedreven. Het lichaam van zijn vader wordt niet meer gevonden en zijn moeder Dora is dus een weduwe.
Er woont nog één andere bewoner op het eiland, ene Karl een ongetrouwde jonge visser. Een andere bewoonster ooit is overleden: dat is de oudere Pernille Augusta. Later blijkt dat Karl indertijd een seksuele relatie met haar had. Het maakte hem niet uit om seks met de oudere vrouw te hebben. Het was een poging om de eenzaamheid te verdrijven.

Birk haalde uit het verlaten huis van Augusta nog wel eens wat spulletjes die hij dan cadeau deed aan zijn vrouw. Mikael gaat vaak als hij eenzaam is naar het huis van Augusta.
Mikael kan de dood van zijn vader niet begrijpen en overal (in bed, bad) duikt zijn vader plotseling op en praat hij in zijn fantasie met hem. Hij kampt met een enorm schuldgevoel.
Een ander contact met het vasteland is een schipper die steeds bestellingen komt brengen. Zijn boot heet Brigitta en zo noemt zijn moeder die man ook. Hij vertelt ruw dat haar man naar de palingen is gegaan. Dora wordt woedend, maar ze kan niet ontkennen dat het de waarheid is.
II Mikael wordt ouder: de jaren (van 9 tot 15) verstrijken en hij wordt een puber met haar op zijn geslachtsdeel en op zijn bovenlip. Karl vraagt hem een paar keer mee naar Tramsund, maar dat mag niet van zijn moeder. Ze wil hem maar bij zich houden en beschermen.
Vader Birk was ook een soort onderwijzer voor Mikael. Hij hielp hem bij de lessen en de toetsen die hij kreeg opgestuurd. Maar dat kan zijn moeder niet en Mikael besluit in een brief de lessen af te zeggen en vertelt daarbij dat de zoon overleden is. Dan worden de toetsen niet meer opgestuurd. Intussen is Mikael 15 jaar geworden. Zijn moeder komt er uiteindelijk achter dat hij de lessen heeft afgezegd.
III
Mikael helpt Karl af en toe met visjes sorteren. Die komt nu ook wat vaker bij Dora en vraagt of ze elkaar ‘s avonds wat meer kunnen bezoeken. Mikael gaat vaak terug naar het huis van Augusta. Hij scharrelt ook wel wat cadeautjes op om aan zijn moeder te geven: hij gaat daarbij dus zijn vader kopiëren. Hij geeft haar een nagelknippertje en een flesje au de cologne. Hij vindt er ook sigaretten en steekt er één op. Ook van Karl krijgt hij een shagje. Het zijn de tekenen van het volwassen worden. Daarnaast treft hij in het huisje een meeuw aan die hij af en toe voert. De meeuw heeft jongen. (Er is een parallellie met Mikael en zijn moeder)
Hij wordt meer en meer een man en masturbeert ook voor de eerste keer en zijn moeder constateert dat hij een snor krijgt. Zijn moeder scheert die later bij hem af.
De boot/schipper Brigitta neemt een zoon (Ingmar) mee die hem vertelt dat hij een vriendin heeft die Mikaella heet. Mikael wordt nieuwsgieriger naar seks.
Als Mikael vijftien jaar wordt, komt zijn moeder naar zijn bed. Hij mag voortaan in de slaapkamer van zijn ouders slapen en zij gaat naar zolder. Maar ze komt ‘s nachts af en toe bij hem liggen. Dan wordt het wel erg intiem. Het verhaal krijgt oedipale trekjes.
Hij moet van zijn moeder de kleren van zijn vader aan, maar hij weigert dat. Wanneer Mikael met Karl praat. hebben ze het over de seks die hij had met Pernille Augusta. Karl geeft het toe. Als Mikael ruzie krijgt met zijn moeder over het aantrekken van de kleren van zijn vader, vlucht hij uit huis en gaat de volgende morgen met Karl mee naar Tramsund. Die gaat daar zijn porties gevangen vis verkopen, maar bezoekt tegelijkertijd de hoeren. Als Mikael thuiskomt, wil hij wel de trui van zijn vader aan. Maar nu mag het niet van Dora. Hij moet haar voortaan zo noemen en niet meer “mama.” Als hij een keer van een bezoek aan het oude huis van Augusta terugkomt, knipt zijn moeder het haar van Karl. Er is wat veranderd in de relatie.
Moeder Dora overschrijdt meer en meer de grens tussen moeder en zoon.(ze loopt naakt door het huis, kom, s ‘nachts bij Mikael liggen, wordt wat handtastelijker) Karl maakt ook steeds meer opmerkingen over zijn moeder: hij vindt haar aantrekkelijk|: ze is nog strak: niet te veel kinderen gekregen. Als Karl een keer wegvaart, sluit Mikael zijn huis binnen en ziet dat zijn moeder de kleren van zijn vader aan Karl heeft gegeven.

Wanneer Mikael een keer het huis van Augusta bezoekt om de meeuw weer te verzorgen, komt Dora hem opzoeken. Ze wordt woest op hem, omdat hij liever bij het meeuwtje is dan bij zijn moeder en ze verbiedt hem het huis nog langer te bezoeken. Als hij later thuiskomt, zit Karl bij zijn moeder. Hij nodigt haar uit televisie bij hem te komen kijken. Ze gaat op de uitnodiging in en Mikael gaat ‘s avonds kijken wat ze in het huis van Karl aan het doen zijn. Als ze willen overgaan op seks, keilt Mikael een steen door de ruit van het huisje. De zin in seks is meteen over. De volgende dag komt hij verhaal halen, maar Dora laat meteen merken dat ze geen zin meer heeft in seks met hem.
Mikael vlucht weer eens naar het huis van Penille Augusta. Hij gaat de meeuw weer voeren. Als hij thuiskomt, weet zijn moeder dat hij er geweest is. Ze pest hem door zijn kinderbordje te laten vallen en verbrijzelt een door Mikael ooit gemaakt bootje. ‘s Nachts komt ze bijna naakt tegen hem aanliggen en wordt handtastelijk: ze laat zich bij haar borsten beetnemen. Ze noemt Mikael Birkje. Mikael vlucht weg naar zijn zolderkamer: de volgende morgen is Dara alles aan het verbranden wat van hem is (truien, knuffels, de rode bal). Mikael vermoedt dat ze ook het huis van Augusta in de fik zal steken en gaat snel naar de slaapkamer waar de meeuw is opgesloten. Hij wil die bevrijden, maar hij is te laat. De moedermeeuw heeft het jonge meeuwtje dood gepikt en de hersentjes opgegeten. Vol schuldgevoel blijft Mikael in de slaapkamer zitten. In zijn verbeelding ziet hij zijn vader weer. Hij vertelt hem dat het meeuwtje dood is dat het zijn schuld is. Zijn vader probeert hem gerust te stellen. Mikael zegt dat hij zijn vader mist.
Wie is de hoofdpersoon?
Mikael
Zou je iemand uit het verhaal willen ontmoeten? Waarom? En wat zou je dan gaan doen?
de vader brik omdat ik zou willen weten wat er echt is gebeurd en zou daar vragen over stellen
Waar speelt het verhaal zich af?
een eiland
Wat vind je leuk aan dit boek?
het begin is heel spannend en wil je door blijven lezen
Wat vind je niet leuk aan dit boek?
dat je er niet achter komt wat er echt is gebeurd met de vader
Wil je nog iets anders vertellen over het boek?
alle hoofdstukken gaan door elkaar en dat is heel verwarrend
Voor wie zou dit een leuk boek zijn?
mensen die psychologische romans leuk vinden
Wil je het boek nog een keer lezen?
Nee, ik wil het boek niet nog een keer lezen