Michiel Lieuwma – Gezichten van glas (1e recensie)

Een idealiste, een cabaretier en een kunstenaar wonen noodgedwongen tijdelijk in hetzelfde huis. Ze staan op een kruispunt in hun leven. Debora is gedesillusioneerd uit Afrika teruggekeerd en zoekt een nieuw doel, Gilbert worstelt krampachtig met zijn oudejaarsshow en Jonathan heeft de hiërarchische kunstmarkt de rug toegekeerd om op zolder te verdwijnen in zijn eigen werk. Alle drie zoeken ze naar nieuwe manieren om een betekenisvolle bijdrage aan de wereld te kunnen leveren. Maar is het huis wel groot genoeg om onderdak te bieden aan hun verschillende en soms strijdige strategieën?

Over het verhaal

De taxi zette Debora een paar honderd meter te vroeg af: een schommeling van de wagen had haar bruut uit een doolhof van gedachtekronkels geschud en in een opwelling had ze ja geroepen, vrijwel meteen zag ze dat de chauffeur er nog lang niet was, maar omdat ze niet wilde toegeven dat ze aan het dagdromen was geweest stapte ze uit en wachtte ze tot de taxi volledig uit het zicht was verdwenen. Omdat ze het laatste stuk moest lopen, de rode rolkoffer onhandig door de blubber achter zich aantrekkend, en het bovendien motregende begonnen haar kleren aan haar lichaam vast te plakken en de laarsjes millimeter voor millimeter aan de binnenkant vocht door te laten. Welja regen, vloekte ze, waarom ook niet, dan ook maar weer meteen natte sokken.
Van een afstandje zag het huis van Gilbert er behoorlijk onverzorgd uit. De klimop was niet eerder zo hoog opgekropen, Debora kon de voordeur zelfs nauwelijks nog zien. Vastberaden drukte ze de deurbel in. Ze wilde haar sigaret aansteken, maar het vloeipapier werd meten zo nat dat ze hem in tweeën brak en een nieuwe uit het pakje moest vissen. Zaterdagmiddag kwart voor één, ze ging er gemakshalve van uit dat hij nog thuis moest zijn. Ze blies een regendruppel van haar neus en probeerde door de mosgroene ramen heen naar binnen te kijken, maar zag niemand in de woonkamer. Alles was anders dan zij zich herinnerde: meubelstukken uit de jaren negentig stonden nu als schimmen in de huiskamer te wachten op een tijdperk dat nooit meer teruggeroepen kon worden. Alleen het geraamte was nog hetzelfde, de vijfhoekige woonkamer, de verhoogde achterkamer en de schoorsteenmantel waar zij als kleuter honderden keren van afgesprongen was. Grove lijnen zijn voldoende om hele oude herinneringen te conserveren. Vrijwel haar hele jeugd had ze in dit huis doorgebracht, en toch had ze tot een paar uur geleden niet gedacht dat ze ooit nog een beroep zou moeten doen op haar halfbroer om er, al was het maar voor één nachtje, opnieuw in te mogen trekken. Zoiets zou niet eens in haar opgekomen zijn als het lot haar althans niet in deze richting had gedwongen. (blz. 11)

Debora heeft besloten bij haar man weg te gaan en tijdelijk bij haar halfbroer Gilbert in te trekken. Gilbert biedt haar met liefde voor een tijdje onderdak. Ze mag op zolder slapen, want de logeerkamer is al in gebruik door Jonathan, een kunstenaar. Gilbert heeft Jonathan jaren geleden ontmoet toen Jonathan op het station op het punt stond zich voor de laatste trein te werpen.

Jonathan bleef Gilbert in de maanden na hun herontmoeting op het station regelmatig zien. Sinds hij met Gilbert optrok was zijn geestelijke toestand relatief stabiel. Hoewel de ontmoetingen vriendschappelijk waren gebruikte hij graag de term ‘consult’ ervoor als hij vertrok, dank voor het consult, en vroeg dan plagerig waar de factuur naartoe kon. Zijn mislukte zelfmoordpoging bleef een taboeonderwerp, maar daarentegen deelde hij zonder schroom de rest van zijn leven: zijn kunstenaarschap en hoe moeilijk het was om op te vallen tussen alle andere kunstenaars; dat hij regelmatig overwoog om er maar helemaal mee te stoppen, en hoe hij dan aan zijn ouders dacht, zijn moeder waarvan hij niet eens meer met zekerheid wist waar ze tegenwoordig precies uithing, vermoedelijk woonde ze een tijdje in Brazilië, en vooral zijn vader, de man die hem als kind, althans in de schaarse weekenden dat hij de voogdij had, overal mee naartoe genomen had, naar concerten in Europa, Amerika en zelfs naar Japan, en hem de wereld van de kunst had leren kennen door hem, als klein jongetje al, mee te zeulen naar de ateliers van zijn kunstenaarsvrienden, orakelend over de grote genietingen des levens – om er zelf vervolgens voortijdig tussenuit te piepen. Hoe hij aan die herinneringen een romantisch ideaal had overgehouden, het beeld dat kunst de representatie was van het leven, dat het er in dat leven om draaide ervaringen te verwerken en op zoek te gaan naar het hogere, waarbij het atelier een epicentrum was van de uitverkorenene en niet, zoals hij tot zijn verbijstering jaren later ontdekte toen hij zelf vier jaar lang door de steriele, witgepleisterde ruimten van de School voor Schone Kunsten te Utrecht liep, een verkrampte flexwerkplek waar je al een formuliertje moest invullen als je een stenciltje wilde opprikken waarop je verjaardagsborrel stond aangekondigd. (blz. 33)

Debora is in 1995 met haar man Marius, arts bij Artsen zonder Grenzen, vertrokken naar Rwanda om te werken in een vluchtelingenkamp. Debora was toen nog bezig met haar studie, maar ze besluit om mee te gaan en haar ervaringen in het vluchtelingenkamp te verwerken bij haar studie. Gilbert is inmiddels een van de beste cabaretiers van Nederland. In de jaren 90 werd Gilbert als beginnend cabaretier gevraagd om mee te werken aan een lied voor een benefietavond voor Afrika.

Zijn deelname aan het Afrikalied was een uitstekende zet: via Irene, zijn nieuwe contactpersoon bij de VARA, lukte het Gilbert in de daaropvolgende jaren een klein beetje extra druk uit te oefenen om zijn debuutprogramma uit te laten zenden op een zaterdagavond om half negen op Nederland 3. De uitzending werd een kijkcijferhit, en nadat ook zijn tweede programma overwegend positief ontvangen werd besloot Irene hem namens de VARA te vragen om in 2001 oudjaarsavond te verzorgen, een vraag waarover hij niet langer dan vijf seconden nadacht.
Gilbert had het wrange geluk dat uitgerekend in het jaar waarin hij de oudejaarsconference kreeg toegewezen de westerse wereld werd opgeschrikt door de grootste terroristische aanslag sinds de Tweede Wereldoorlog. Toen hij de twee wolkenkrabbers zag instorten wist hij meteen dat hij zijn concurrenten definitief achter zich kon laten indien hij erin zou slagen het afgelopen jaar virtuoos te duiden. De vier maanden voorafgaand aan zijn performance werkte hij zonder adempauze door aan zijn derde avondvullende programma. Hoezeer hijzelf ook geloofde in de magie van het moment, om dat moment elke dag opnieuw tot leven te wekken was een neurotische discipline noodzakelijk. Hij werkte zeven dagen in de week, en had hij eindelijk een vrije middag tussendoor, dan keek hij ongeduldig op de klok totdat hij zichzelf toestond alsnog een aan zijn werk gerelateerde bezigheid te zoeken. Dat kon je werkverslaving noemen, zelf vond hij dat hij eigenlijk het grootste deel van zijn dagen ontspannen doorbracht, nadenkend in bad en flanerend door het park, boeken lezend op de bank, notities makend op het terras, kranten lezend in de bibliotheek, fluitend door musea, dinerend met zijn personeel of liggend in de kleedkamers; al zijn rituelen stonden ten dienste van een exceptionele bundeling van energie. (blz. 70)

Debora, Gilbert en Jonathan hebben alledrie een andere kijk op de wereld. Ze staan alledrie op een punt in hun leven waarop ze een keuze moeten maken. Welke keuze zullen ze maken? Kunnen ze zonder problemen met elkaar samenleven?

Voorleesfragment

Bij dit boek is een voorleesfragment gemaakt. Klik op het plaatje hieronder om het begin van het boek te horen.
Of klik hier om naar mijn YouTube-kanaal te gaan.

Mening over het boek

Recensie van Ikvindlezenleuk (Mathilde) (ouder dan 18 jaar)
Hoe kom je aan het boek?
gekregen van de uitgeverij om er een recensie over te schrijven
Wat vind je van het boek?
★★★★☆
Waarom heb je dit boek uitgekozen om te lezen?
Het boek heeft een mooie voorkant, Ik vond de tekst op de achterkant leuk
Welke steekwoorden passen bij het boek?
fascinerend, realistisch, verrassend
Staan er illustraties in het boek? Wie heeft ze gemaakt?
Nee
Wat vind je van de illustraties? Passen ze bij het verhaal?
n.v.t.
Is het boek moeilijk of gemakkelijk te lezen?
Gemiddeld
Waar gaat het verhaal over?
Zie hierboven
Wie is de hoofdpersoon?
Er zijn drie hoofdpersonen (Deborah, Gilbert en Jonathan) die met elkaar te maken hebben omdat ze (tijdelijk) in hetzelfde huis wonen
Zou je iemand uit het verhaal willen ontmoeten? Waarom? En wat zou je dan gaan doen?
Ik ben nieuwsgierig geworden naar de kunst van Jonathan
In welke tijd speelt het verhaal zich af?
Nu
Waar speelt het verhaal zich af?
Het verhaal speelt zich voornamelijk af in Utrecht
Waarom moeten anderen dit boek lezen?
Het is een fascinerend verhaal over drie mensen die denken dat ze een missie hebben om de wereld te veranderen of te verbeteren
Wil je nog iets anders vertellen over het boek?
Nee
Wil je het boek nog een keer lezen?
Ik wil het boek misschien nog een keer lezen, Ik wil andere boeken van deze schrijver lezen