Op 5 december 1946 wordt in Den Haag een bom bezorgd, verpakt als sinterklaassurprise. Drie ‘foute Nederlanders’ komen om het leven. Brein achter de aanslag is een verre oom van Marjolijn van Heemstra. In de familie groeit de aanslag uit tot een heldendaad. Op haar achttiende krijgt Marjolijn een ring die van deze ‘bommenneef’ was – met het verzoek haar eerste zoon naar hem te vernoemen. Als ze jaren later in verwachting is, begint ze een zoektocht naar het ware verhaal achter de Sinterklaasmoorden. Met de buik groeit ook de twijfel: was bommenneef een held of een ordinaire misdadiger?
Boekinformatie
Schrijver: Marjolijn van Heemstra
Titel: En we noemen hem
Uitgeverij: Das Mag
Jaartal: 2017
Bladzijden: 220
Genre: geen
Leeftijd: 18+
Luister naar het begin van dit boek…
Of klik hier en ga naar het Youtube-kanaal van IkvindlezenleukOver het boek
‘We noemen hem Frans,’ zeg ik, ‘Frans Julius Johan.’
Ik schrik van het volume van mijn stem.
D lacht. ‘Je hoeft niet te schreeuwen, ik sta naast je.’
Hij opent het portier van de auto. ‘Moet ik je helpen?’
‘Ik ben zwanger, niet gehandicapt.’
Grinnikend loopt hij naar de bestuurderskant. Voordat hij instapt klopt hij twee keer op het dak van de auto. Bijgeloof. D denkt dat je bij te veel geluk het ongeluk moet bezweren. Ik probeer me opgelucht te voelen. De onzekere weken zijn voorbij, er klopt een hart, er groeit een kind. Maar met de opluchting nestelt zich ook een angst in mijn borst, de angst die door mijn lichaam sluipt sinds het helderblauwe kruis op de zwangerschapstest verscheen. Het is een dreigende leegte die met de baby lijkt mee te groeien. Groot en wit als de kaart van Antarctica die een vriend mij vorig jaar voor mijn verjaardag gaf. Een gigantisch vlak met de naam van het gebied linksboven, de schaal rechtsonder en verder niks. Geen pad, geen meer, geen dorp. De vriend vond het de mooiste kaart die hij ooit gezien had, maar ik kreeg er kippenvel van. Sinds we de weken aftellen spookt dat witte vel door mijn hoofd, die angstaanjagende combinatie van iets en niets. (blz. 13)
Marjolijn is zwanger en ze weet zeker hoe haar zoon gaat heten. Ze gaat hem vernoemen naar bommenneef. Ze is opgegroeid met het verhaal van bommenneef, een held in de familie. Hij heeft aan het einde van de Tweede Wereldoorlog een aanslag gepleegd op landverraders. Haar vriend wil hun kind niet zomaar naar iemand vernoemend. Marjolijn besluit om op zoek te gaan naar meer informatie over bommenneef.
Op zoek naar informatie over het leven van bommenneef bel ik de oudste tante in onze familie. Het telefoontje zet een tamtam in werking van welgestelde bejaarden die bommenneef hebben gekend of mensen kennen die hem kenden. In razend tempo wordt het nieuws van mijn zoektocht doorgetrommeld naar de koffiekamers van serviceflats en de kantines van golfclubs.
Elke dag komen er nieuwe snippers informatie binnen, via telefoon, mail en ouderwetse post. Ik besluit twee mappen te maken: ‘Feiten’ en ‘Overig’. De eerste blijft beperkt tot een enkel document dat niet meer dan ene paar zinnen telt. Frans Julius Johan werd in 1909 geboren in Haarlem en stierf in 1987. Hij was een achterneef van mijn opa. Hij had twee oudere zussen die inmiddels beiden overleden zijn, zijn vader was militair, zijn moeder stierf jong. Hij werkte als adviseur bij Staalglas Amsterdam en als vertegenwoordiger voor Citroën. Na de oorlog werd hij hoofd van de gemotoriseerde dienst van de kazerne in Den Haag. Bijna alles wat ik binnenkrijg komt terecht in de tweede map, een bonte verzameling documenten: herinneringen, geruchten, losse flarden met witregels ertussen.
De kinderen van zijn zussen – zijn meest nabije familie – lijken het minst van hem te weten. Ze zagen bommenneef maar weinig. Niemand van zijn directe neven en nichten weet me meer over de aanslag te vertellen. Het is de periferie van verre familie en vage bekenden waarin de meeste herinneringen aan hem leven. Alsof er afstand nodig was om hem echt te kennen. (blz. 20)
Iedereen die ze spreekt heeft iets goeds over bommenneef te zeggen, maar niemand heeft hem goed gekend. Marjolijn probeert aan objectieve informatie te komen, maar dat blijkt lastig te zijn.
‘Ik heb de aanslag jaren geleden al gegoogeld, daar kwam niets uit.’
‘Er zijn andere manieren om te zoeken.’
‘Hoe dan?’ Ik klink gretiger dan ik zou willen.
D glimlacht zoals je glimlacht naar een achterlijk kind.
‘Dit heeft natuurlijk in de krant gestaan, dat moet ergens bewaard zijn, in een archief.’ Hij pakt zijn telefoon en typt iets in. ‘Ik app Stefan, die werkt op een nieuwsredactie. Hij weet waar je dit soort dingen vindt.’ Een seconde later trilt zijn telefoon. Hij loopt naar de eettafel, klapt zijn laptop open, typt wat in en staart dan verbaasd naar het scherm.
‘Wauw.’ Hij fluit tussen zijn tanden.
‘Wat?’ Ik loop naar de tafel, probeer de laptop van hem af te pakken, maar hij trekt hem naar zich toe.
‘Dit was huge! Alle voorpagina’s!’
‘Waar?’
‘Overal.”De sinterklaasmoorden”, “Bloederige pakjesavond”. Dit is een Dick Maas-film!’
‘Laat zien!’
D draait zijn laptop om. Het bureaublad wordt gevuld door de website van een online krantenarchief. Een overzicht van elf pagina’s vol links naar artikelen over de aanslag. Waarom ben ik daar nooit op gekomen? Ik kijk naar D, te perplex om iets uit te brengen, terwijl hij grijnzend mimet: a-ma-teur.
Ik neem zijn laptop mee naar boven en ga achter mijn bureau zitten. In vijf uur lees ik alle honderdtweeëndertig artikelen die er tussen december 1946 en juni 1948 over de aanslag zijn verschenen. En nog een keer. Het is alsof er voor mijn ogen een dik pak sneeuw wegsmelt. Nat en glimmend vertonen zich de contouren van een verhaal dat groter is dan ik ooit gedacht had. Groter, veel groter dan de compacte mythe die ervan gemaakt is. (blz. 49)
Haar vriend helpt haar aan informatie uit kranten. Hiermee kan Marjolijn verder zoeken. Ze leest alle krantenartikelen en gaat naar het Nationaal Archief om meer informatie te zoeken. Zal ze achter de waarheid van bommenneef komen? Zal ze haar zoon vernoemen naar bommenneef?
Mening over het boek
Recensie van Ikvindlezenleuk (Mathilde) (ouder dan 18 jaar)
Hoe kom je aan het boek?
Geleend bij de bibliotheek
Wat vind je van het boek?
★★★☆☆
Waarom heb je dit boek uitgekozen om te lezen?
Ik vond de tekst op de achterkant leuk
Welke steekwoorden passen bij het boek?
fascinerend, saai, verrassend
Staan er illustraties in het boek? Wie heeft ze gemaakt?
Nee
Wat vind je van de illustraties? Passen ze bij het verhaal?
n.v.t.
Is het boek moeilijk of gemakkelijk te lezen?
Gemiddeld
Waar gaat het verhaal over?
zie hierboven
Wie is de hoofdpersoon?
De hoofdpersoon is Marjolijn
Zou je iemand uit het verhaal willen ontmoeten? Waarom? En wat zou je dan gaan doen?
nee
In welke tijd speelt het verhaal zich af?
Nu
Waar speelt het verhaal zich af?
Het verhaal speelt zich af in het huis van Marjolijn en in het archief in Den Haag
Waarom moeten anderen dit boek lezen?
Het is een verhaal over de zoektocht naar het ware verhaal achter de held uit de familie. Marjolijn doet verslag van haar zoektocht naar bommenneef en hoe lastig die zoektocht is.
Wil je nog iets anders vertellen over het boek?
nee
Wil je het boek nog een keer lezen?
Ik wil andere boeken van deze schrijver lezen